Thừa kế là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống. Tài sản của người chết để lại được gọi là di sản. Việc nhận di sản thừa kế có thể theo các hình thức: thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật.

Thừa kế theo di chúc là những người thừa kế sẽ được nhận phần di sản theo ý chí của cá nhân để lại di sản trước khi họ chết được thể hiện bằng di chúc.

Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Vậy khi nào phát sinh quyền thừa kế và người được hưởng di sản phải làm thủ tục như thế nào để hưởng thừa kế?

Theo quy định của Bộ Luật Dân Sự, thời điểm phát sinh quyền thừa kế là thời điểm người có tài sản chết được gọi là thời điểm mở thừa kế. Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Thủ tục nhận di sản thừa kế:

Kể từ thời điểm mở thừa kế để thực hiện việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản từ người đã chết sang người thừa kế có thể thực hiện một trong các thủ tục sau:

+ Thủ tục khai nhận di sản

+ Thủ tục thỏa thuận phân chia di sản.

* Hồ sơ bao gồm:

Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;

Giấy chứng tử của người để lại di sản;

Tờ tường trình và cam kết về quan hệ nhân thân

Di chúc (nếu có)

Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân giữa người thừa kế theo pháp luật với người để lại di sản trường hợp không có di chúc: hộ khẩu, giấy khai sinh, tờ khai nhân khẩu;

Các giấy tờ chứng minh về tài sản của người để lại di sản bao gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; sổ tiết kiệm, Giấy đăng ký xe; Giấy chứng nhận cổ phần…;

Việc khai nhận di sản thừa kế được thực hiện ở cơ quan công chứng, sau khi được công chứng kết quả nhận được sẽ là một trong các văn bản sau:

+ Văn bản khai nhân di sản thừa kế

+ Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế

Sau khi công chứng văn bản thừa kế, người được hưởng di sản thực hiện thủ tục đăng ký quyền tài sản đối với các tài sản cần phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật.

Trường hợp xảy ra tranh chấp có thể khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền.

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.